خانواده
مطالبه مهریه بر دو نوع عندالمطالبه و عندالاستطاعه می باشد که در هر صورت، مطالبه مهریه شرایط خاص خود را خصوصا در مورد شیوه پرداخت مهریه پیدا می کند. به نظر می رسد زمانی که مهریه از نوع عندالاستطاعه باشد، شرایط پرداخت مهریه برای مرد آسان تر است و بالعکس برای پرداخت مهریه عندالمطالبه ، شرایط ویژه تری بر آن حاکم است.
در حال حاضر بر اساس قوانین کشور، قانونگذار مردان را برای پرداخت ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی و یا معادل این مقدار سکه دارا فرض نموده است و چنانچه مردی توانایی پرداخت این میزان مهریه عندالمطالبه را نداشته باشد، بایستی خودش با ارائه صورت اموال خویش و همچنین طرح دعوی اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه، عدم توانایی خود در پرداخت مهریه را برای دادگاه اثبات نموده و از محبوس شدن خود جلوگیری کند. اگر مرد برای اثبات اعسار خویش از پرداخت مهریه اقدامی نکند، مسلما روانه زندان می شود.
چنانچه مرد توانایی پرداخت اقساط مهریه را که دادگاه تعیین کرده است بنا به دلایلی مثلا کاهش درآمد و یا افزایش تورم نداشته باشد، برای او این امکان وجود دارد که براساس قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ، دادخواست تعدیل اقساط را به دادگاه ارائه دهد. البته تعدیل مهریه هم برای مرد و هم برای زن امکان پذیر است. دادگاه نیز با در نظر گرفتن نرخ تورم موجود و وضعیت درآمد مرد، اقساط مهریه را تعدیل می کند.
انجام تحقیقات و بررسی های لازم جهت تعیین اجرت المثل بر عهده ی کارشناسان دادگستری است. این کارشناسان با دقت زیاد و توجه به جزئیات مربوط به عوامل تاثیر گذار در تعیین اجرت المثل، به این گونه پرونده ها رسیدگی می کنند. ممکن است زنی فقط فرزندان پسر داشته و به نظر برسد که همه ی بار انجام امور خانه برعهده ی زن بوده اما حقیقیت چیز دیگری باشد.
با تصویب ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده که به قانون مهریه ۱۱۰ سکه ای شهرت پیدا کرده، مهریه فقط تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی از حمایت قانونی برخوردار شده است. ولی این بدان معنی نیست که مهریه های بیش از ۱۱۰ سکه ، قانونی نیستند و اگر مهریه زنی بیشتر از ۱۱۰ سکه باشد، در واقع بی اعتبار است. در مطالبه مهریه بیش از ۱۱۰ سکه ، زن برای مطالبه کمتر و یا برابر۱۱۰ سکه و یا معادل آن ، نیازی به اثبات توانایی مرد در دادگاه ندارد و بر اساس قانون مرد ملزم است که این مقدار از مهریه را به زن پرداخت کند اما چنانچه زن برای بیش از ۱۱۰ سکه نیز قصد مطالبه داشته باشد، به دلیل اینکه قانون فرض را بر این داشته که مرد برای پرداخت مهریه بیش از ۱۱۰ سکه توانایی مالی ندارد، زن باید توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه بیش از ۱۱۰ سکه یا به عبارتی مازاد ۱۱۰ سکه را در دادگاه و از طریق روش های پیش بینی شده در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، از قبیل معرفی اموال مرد به دادگاه ، بررسی حساب های بانکی مرد توسط دادگاه و شهادت شهود اثبات نموده تا دادگاه تصمیم لازم را اتخاذ نماید.
- شرط غیر مقدور : این نوع شرط ، شرطی است که توان انجام آن از عهده ی افراد خارج است ، مثلا پیدا کردن انگشتری در اقیانوس آرام
- شرط بی فایده : در این نوع شرط باطل ، هیچ منفعت عقلانی وجود ندارد و عرف نیز منفعت را مشخص می کند ؛ مثلا اینکه شرط شود زوجین یک کیلو بال مگس جمع آوری نمایند.
- شرط نامشروع : شرطی است که بر خلاف قوانین نظم و مصلحت عمومی است ، مثلا شرط شود مرد حق طلاق ، ریاست خانواده ، حضانت فرزندان را نداشته باشد و یا اینکه مثلا زن حق دریافت نفقه را واگذار کند ، در روابط خود آزاد باشد و یا با همسر اول خود رابطه داشته باشد .
- بنا بر نظر بسیاری از فقها ، اگر زن شرط کند که همسر وی ، زن دیگری نگیرد این شرط نیز از جمله شروط باطل کننده ی عقد خواهد بود.
مهر یا مهریه یا صداق، تعهد مالی است كه شوهر به هنگام وقوع عقد ازدواج، پرداخت آن را به همسر خود بر عهده می گیرد و مكلف است بلافاصله پس از امضای قرارداد ازدواج، هر لحظه كه زن مطالــبه كند، آن را بپردازد.
زن مستحق مهرالمتعه است و اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهد بود. مهر المتعه بر اساس وضعیت مالی شوهر معین می شود.
هنگام وقوع عقد یا پیش از آن، به زوجه انتقال می یابد.
در این صورت زوجه فقط می تواند نیمی از مهر المسمی را مطالبه كند.
آری می توانند، در صورتی كه آن را به وجه ملزمی بذل نكرده باشند.
تنها در ازدواج دایم نفقه زن بر عهده شوهر است ولی در نكاح منقطع (كه غیر متخصصین به آن ((صیغه)) میگویند)، شوهر ملزم به پرداخت نفقه نیست مگر در عقد، شرط شده باشد .
نظر اکثریت : فقها و حقوقدانان برای علت تامه تحقق هر عمل حقوقی سه جزء علت در قالبهای مقتضی ، شرط و عدم مانع ذكر نمودهاند. آنها هر چند مقتضی پرداخت نفقه را خود عقد نكاح دانسته اند ولی در خصوص شرطیت و یا مانعیت تمكین و نشوز اختلاف نمودهاند. عدهای تمكین را در قالب فلسفی شرط نفقه دانسته و عده ای نشوز را تحت عنوان فلسفی مانع انفاق دانسته اند. ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی مقرر میدارد : چنانچه زن از وظایف زوجیت امتناع كند مستحق نفقه نخواهد بود. در مواردی كه زوجه در عدم تمكین عذر موجه دارد استحقاق نفقه را از دست نمیدهد. این موارد مورد استفاده از حق حبس ( موضوع ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی بیماری واگیردار شوهر (موضوع ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی یا بیماری زوجه و خصوصاً در ایام وضع حمل (مستنبط از ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی ) اختیار مسكن جداگانه بنا به حكم دادگاه در صورت اثبات خوف ضرر مالی و یا جانی و یا آبرویی برای زوجه ( موضوع ماده ۱۱۵ قانون مدنی) و در نهایت سفر زوجه میباشد. آنچه كه موجب عدم استحقاق زوجه نسبت به نفقه میگردد ناشزه بودن اوست نشوز زوجه عبارت از خروج او از انجام تكالیف واجبی است كه قانونگذار بر عهده او گذاشته زوجه باید امكان همه گونه استمتاعات زوج از خود را فراهم آورد و در این امر هیچ گونه قصور و كوتاهی نداشته باشد بنابراین اگر زوج متمكن از استمتاع باشد ولو اینكه زوجه سوء اخلاق و معاشرت نداشته باشد ناشزه محسوب نمی-گردد. این نظر مبتنی بر آن است كه بگوییم هر عدم تمكینی نشوز نیست ولی هر نشوزی عدم تمكین است. زیرا ممكن است مرد زن را طلب نكرده باشد و او هم تمكین نكرده پس در اینجا نشوز حاصل نیست و مرد باید نفقه زنی را كه عقد كرده ولی هنوز او را به منزلش نیاورده ، بدهد . یعنی تنها عدم تمكینی كه ناشی از معارضه و عصیان باشد ، نشوز محسوب است بنابراین ، حتی در صورت عدم تحقق تمكین واقعی ، عدم استحقاق زوجه نسبت به نفقه فقط در صورتی ممكن است كه زوجه درخواست نفقه نكرده باشد یا به دلالت قرائن بتوان گفت كه از این حق خود چشم پوشی نموده است بنابراین هرگاه زوجین هر دو از انجام حقوق و تكالیف یكدیگر در قبال هم خودداری نمایند كه در قرآن كریم از این وضعیت تعبیر به شقاق شده است تا زمانی كه نشوز زوجه به اثبات نرسیده مستحق نفقه خواهد بود.
بر اساس ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی اگر در نکاح دائم مهریه ذكر نشده یا عدم مهر شرط شده باشد، عقد ازدواج درست است و طرفین می توانند بعد از عقد در مورد مهر توافق نمایند. اما اگر پیش از توافق در مورد مهـریه، بین آن ها نزدیكی واقع شود، زوجه فقط می تواند مهر المثل مطالبه كند. اما در مورد نکاح موقت بر اساس ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی عدم مهر در عقد موجب بطلان است.
اجازه ازدواج دختر فقط با «پدر» و «پدر پدر» می باشد و برای ازدواج دختر در صورت فوت پدر یا جد پدری، دیگران هیچ حقی ندارند و دختر می تواند آزادانه برای ازدواجش تصمیم بگیرد.
زمانی که مهریه عندالمطالبه باشد، هر زمانی که زن اراده کند می تواند برای مطالبه مهریه خود اقدام کند. بر اساس قوانین کشور، مهریه تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی و یا معادل این مقدار سکه تحت حمایت قانون پیش بینی شده است و برای مردانی که این میزان مهریه را پرداخت نکنند، بر اساس قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ، امکان بازداشت مرد به درخواست زن جهت مطالبه مهریه عندالمطالبه وجود دارد.
زمانی که مرد عدم توانایی خود در پرداخت مهریه عندالمطالبه را برای دادگاه ثابت کند، دادگاه حکم به تقسیط مهریه داده و بازداشت نمی شود. تا زمانی که مرد اقساط مهریه را به صورت مرتب پرداخت نماید مشکلی پیش نمی آید . اما چنانچه مرد اقساط مهریه را پرداخت نکند، مهریه از حالت اقساط به حالت حال تبدیل شده و حکم تقسیط مهریه منتفی می گردد و مرد مجبور خواهد بود تمام مهریه را یک جا پرداخت کند و دیگر امکان تقسیط مجدد وجود ندارد؛ همچنین دوباره برای زن این فرصت ایجاد می شود که مرد را به دلیل عدم پرداخت مهریه عندالمطالبه طبق قانون بازداشت کند.
ـ زنانی که شاغل بوده و مدت زمان کمتری در خانه حضور داشته تا به امور خانه رسیدگی کنند.
ـ زنانی که تلاش زیادی برای انجام امور خانه در طول زندگی مشترک نداشته اند.
ـ زنانی که تعداد فرزندان کمتری داشته باشند.
ـ زنانی که فرزندان دختر بیشتری داشته باشند؛ با فرض اینکه دختران در انجام امور خانه به مادرشان کمک کرده اند.
ـ زنانی که فرزندانشان را از شیر خودشان تغذیه نکرده باشند و یا برای فرزندان خود پرستار داشته اند.
ـ زنانی که در طول زندگی مشترک از مزایایی مثل رفتن به مسافرت بهره مند بوده و هدیه های فراوانی از همسر خویش دریافت کرده باشند.
ـ زنانی که نفقه ی زیادی دریافت کرده باشند.
ـ زنانی که میزان تحصیلات کمتری دارند.
ـ زنانی که در زمان مجردی از شئون اجتماعی بالایی برخوردار نبوده و زندگی مرفهی نداشته اند.
ـ زنانی که با همسر خویش دچار مشکل شده و مدتی در خانه همسر نبود اند برای این مدت زمان اجرت المثل دریافت نمی کنند.
ـ زنانی که فعالیت های دیگری غیر از خانه داری از قبیل انجام کارهای هنری، ورزشی و … داشته اند، با این فرض که این قبیل فعالیت ها موجب شده که این زنان به امور خانه کمتر رسیدگی کرده باشند.
در تعیین میزان مهریه از لحاظ شرعی محدودیتی وجود ندارد و همچنین مطابق ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی هر چه که مالیت داشته و قابل تملک هم باشد را می توان برای مهر در نظر گرفت.
خیر
مهر المسمی به مهریه ای اطلاق می شود كه میزان آن حین عقد نکاح تعیین شده باشد.
بر اساس ماده ۱۹۹۳ قانون مدنی اگر در عقد ازدواج ارزش مهریه مورد توافق نامشخص باشد یا مالیت نداشته باشد، به زوجه مهرالمثل تعلق خواهد گرفت. برای تعیین مهر المثل، وضعیت شخصی و خانوادگی زوجه و سایر صفات او، یا میانگین مهریه نزدیكان وی در نظر گرفته می شود.
به موجب ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی ایران، هر چیزی كه مالیت داشته باشد و قابل تملك باشد می تواند موضوع مهریه قرار گیرد.
در قانون قدیم مهریه قابل تعدیل نبود ولی در حال حاضر به نرخ روز ارزیابی می شود.
پاسخ از نظر حقوقی مثبت است اما اجرای آن به مقررات كشور خارجی، رابطه متقابل و تصمیم دادگاه خارجی منوط است.
آری مـی تواند درخواست ممنوعیـــت خروج شوهر خود را از مرجعی كه مهــریه را مطالبــه كرده است، بنماید.
نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن، از قبیل مسكن، البسه، غـذا، اثاث منزل، و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض". و شوهر مكلف است همه آن ها را متناسب با وضعیت خانوادگی و اجتماعی زن فراهم نموده و در اختیار او قرار دهد.
وكالت زوجه در مطلقه ساختن خود از طرف شوهر به دو صورت است:
الف: وكالت مطلق بدین صورت كه زوج به زوجه وكالت میدهد هر وقت بخواهد خود را از جانب زوج مطلقه سازد.
ب: وكالت مقید به تحقق شرطی در عالم خارج كه موارد عمده آن در ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی آمده است.
هرگاه زوجه وكیل باشد در مواردی كه زوج همسر دیگری اختیار میكند یا ترك انفاق میكند از جانب شوهر خود را مطلقه سازد به محض تحقق چنین شرطی در عالم خارج ، مقتضی برای اعمال وكالت موجود است مگر اینكه قرائن و شواهدی در كار باشد كه اطمینان حاصل شود كه تحقق شرط از مورد خاصی انصراف داشته باشد و اثبات آن به عهده مشروط علیه یعنی زوج است اگر نتواند انصراف را اثبات نماید به مقتضای شرط عمل خواهد شد . در این باره استفتائی از بعضی مراجع تقلید شده است كه مؤید این نظر است.
پاسخ به سوالات شما
در کمترین زمان ممکن از وکلا و کارشناسان متخصص مشاوره دریافت کنید و به پاسخ سوال خود برسید.